ปลายปีพุทธศักราช 2526 ท่ามกลางความทุกข์ของคนกรุงเทพฯ ที่ต้องใช้ชีวิตท่ามกลางน้ำที่แช่ขังมานานร่วมเดือน น้อยคนนักที่จะรู้ว่าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงกำลังหาหนทางบรรเทาทุกข์ ให้กับพสกนิกรของพระองค์อย่างเงียบๆ
บ่ายสองโมงเศษๆ ของวันที่ 7 พฤศจิกายน ปีพุทธศักราช 2526 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงประทับรถยนต์พระที่นั่งโดยปราศจากขบวนผู้ติดตาม แล่นออกจากพระตำหนักจิตรดารโหฐานมุ่งสู่ถนนบางนาตราด โดยไม่มีหมายกำหนดการ ไม่มีตำรวจท้องที่คนใดทราบถึงการเสด็จในครั้งนี้ รถยนต์พระที่นั่งชะลอความเร็วเป็นระยะๆ เพื่อทรงตรวจดูระดับน้ำ ทรงฉายพระรูปพร้อมกับทรงจดบันทึกบนแผนที่ในพระหัตถ์ของพระองค์ ในครานั้นทรงมีพระราชดำริในการแก้ไขอย่างเร่งด่วน
ความทุกข์จากน้ำท่วมขังของชาวบ้านในย่านพระโขนงได้ผ่านไปนานมากแล้ว แต่เหตุการณ์ในครานั้นเอง ที่เป็นจุดเริ่มต้นของศาสตร์พระราชาในการป้องกันอุทกภัย โดยใช้เครื่องมือทางธรรมชาติ ที่มีชื่อว่า โครงการแก้มลิง
ปี 2539 โครงการแก้มลิงตามแนวพระราชดำริเพื่อบรรเทาปัญหาน้ำท่วมกรุงเทพมหานครได้ถือกำเนิดขึ้นในพื้นที่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยาที่มีชื่อว่า โครงการแก้มลิงคลองมหาชัย-คลองสนามชัย ซึ่งนอกจากจะป้องกันปัญหาน้ำท่วมพื้นที่กรุงเทพฯ ตามวัตถุประสงค์หลักแล้ว ภาคเกษตรกรรมโดยรอบก็ได้รับประโยชน์จากการบริหารจัดการน้ำโดยเกษตรกรเอง และหลายพื้นที่ก็มีโอกาสได้กลับมาฟื้นฟูอาชีพดั้งเดิมตั้งแต่ครั้งสมัยปู่ย่า ซึ่งเคยสูญหายไปนานหลายสิบปีขึ้นมาอีกครั้ง อย่างสวนส้มบางมด และนาข้าวแปลงประวัติศาสตร์ หลังจากที่ดินแถบนี้ไม่เคยมีการทำนาข้าวมานานกว่า 40 ปี
ในระหว่างที่โครงการแก้มลิง คลองมหาชัย-คลองสนามชัยกำลังดำเนินการก่อสร้างอยู่นั้น โครงการแก้มลิงตามแนวพระราชดำริหนองใหญ่ จังหวัดชุมพร ก็ได้เกิดขึ้นอย่างเร่งด่วนตามที่ทรงมีพระราชกระแสรับสั่งให้เร่งระดมสรรพกำลังในการก่อสร้าง พร้อมทรงติดตามความคืบหน้าและพระราชทานแนวทางขจัดทุกอุปสรรคปัญหาด้วยพระองค์เอง เพราะหากแล้วเสร็จไม่ทันการ นั่นจะนำสู่ความสูญเสียครั้งใหญ่จากมหาวาตภัยและพสกนิกรของพระองค์
ติดตามได้ในรายการตามรอยพระราชา เสาร์ที่ 29 มกราคม 2554 23.05 น. ทางททบ.5
